“ႏိုင္ငံေရးအရ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈကို စိတ္အားထက္သန္စြာ ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္”

ကို၀ိုင္း | တနလၤာေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၃ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၂၃ နာရီ ၄၈ မိနစ္

(တိုင္းရင္းသားလူငယ္ ကိုတင္ထူးေအာင္ ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး)

ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ ကိုတင္ထူးေအာင္သည္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔၊ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ႀကီးၾကပ္ေရးေကာ္မတီတို႔တြင္ တာဝန္ေပးအပ္ခံရကာ တိုင္းရင္းသား လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔၏ မူဝါဒႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးတာဝန္ခံ ျဖစ္သည္။

၂၀၀၇ ခု ေလာင္ဆာဆီႏွင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းေရး၊ သံဃာမ်ားေမတၱာပို႔ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပြဲတို႔တြင္ တက္ၾကြစြာ ပါဝင္ခဲ့သျဖင့္ ၂၀၀၇ ခု ေအာက္တိုဘာတြင္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၃၃ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။

အယူခံဝင္ခဲ့သျဖင့္ ႏွစ္ ၂၀ သာ က်န္ၿပီး အင္းစိန္ေထာင္ႏွင့္ ခႏၱီးေထာင္တို႔တြင္ ၄ ႏွစ္ေက်ာ္ က်ခံၿပီးေနာက္ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ဇန္နဝါရီ ၁၃ ရက္ေန႔ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ခႏၱီးေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္လာသည္။ ခႏၱီးေထာင္တြင္ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္ ေနခဲ့ရသည္။

အသက္ ၃၀ ေက်ာ္အရြယ္ရွိ ကိုတင္ထူးေအာင္၏ ႏိုင္ငံေရးဘဝျဖတ္သန္းမႈႏွင့္ သေဘာထား၊ ေထာင္တြင္း အေတြ႔အႀကံဳတို႔ကို သိရွိႏိုင္ရန္ မဇၥ်ိမ သတင္းေထာက္ ကိုဝိုင္းက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားသည္။

---------------------------------------------------------------

ကိုတင္ထူးေအာင္ကို ပုဒ္မ ဘယ္ႏွခုေလာက္ အတပ္ခံရတာလဲ။

“ပုဒ္မ ၉ ခု အတပ္ခံရပါတယ္။ ၃၃-က ေတြလည္း ပါတယ္။ ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႔နဲ႔ တြဲထားတဲ့ ပုဒ္မေတြကိုေတာ့ က်ေနာ့္ကို အမိန္႔ခ်ခါနီးမွ ဆိုင္းငံ့လုပ္လိုက္ပါတယ္”

“ခႏၱီးေထာင္မွာ က်န္ေနခဲ့တဲ့ လူေတြထဲကေတာ့ နာဂလက္နက္ကိုင္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနတဲ့ ကိုေဒးဗစ္ဆန္းရယ္၊ MI က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္သန္းထြန္း၊ ဝ’ က မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ တသက္ က်ေနတဲ့ ဦးအိုက္စံ၊ ဦးခင္ညြန္႔ရဲ႕ ပီေအ ဦးႏိုင္ေဌး၊ မံုးကိုး အထူးေဒသ-၁ လက္နက္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လဲထားတဲ့ ဒုဥကၠဌ ဦးေဇာ္လရယ္ က်န္ပါေသးတယ္။ ဘူးသီၤးေတာင္ေထာင္ထဲမွာ သူတို႔ အဖြဲ႔က ဥကၠ႒ ဦးမူဆာလ ဆံုးသြားပါၿပီ”

ထြက္လာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလို႔ ေျပာလို႔ရတာ အတူတူ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ပါလဲ။

“ကိုထင္ေက်ာ္၊ ကိုေနဝင္းစိုး၊ ကိုေက်ာ္မိုးဦး၊ ဘုန္းႀကီး ဦးပါကတ၊ ကိုဖိုးတုတ္၊ ဖိုးေက်ာ္၊ မထားထားသက္။ ကိုေနဝင္းစိုး က ေဒါက္တာႏိုင္ေအာင္တို႔ FDB နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ကို ကူးလာတာမွာ က်တဲ့သေဘာပါ။ ကိုေက်ာ္မိုးဦးက လိႈင္သာယာဘက္မွာ စက္ရံုတခုမွာ ဗံုးကို ေျမာင္းထဲမွာ ခ်ထားတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဆြဲတာပါ။ ကိုဖိုးတုတ္က ယူဂ်ီေပါ့ labor နဲ႔ပတ္သက္တာပါ။ ကိုဖိုးေက်ာ္ သူ႔အေဖက NLD က မံုရြာ ဦးညီပု ေဒါင္းရုပ္ ဆြဲတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ခ်လိုက္တာပါ။ မထားထားသက္က အေမရိကန္စင္တာမွာ အလုပ္သမားကိစၥေျပာလို႔ ဖမ္းခံရတဲ့ ကိုသူရိန္ေအာင္ တို႔အုပ္စု အဆက္စပ္ပါပဲ။ ယူဂ်ီလုပ္ငန္းေတြလုပ္ရင္းက်တာပါ။ ဦးပါကတ က်ေတာ့ ဟိုဘက္က ကိုေမာင္ေမာင္ႀကီး (NDD) တို႔ သင္တန္းေပးၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ျပန္ဝင္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဖမ္းခံရတာပါ”

အရင္တုန္းက ေထာင္က်ဖူးေသးလား။ ၁၉၈၈ ခုမွာ ပါခဲ့ေသးလား။ ပညာေရးအေျခအေန။

“ရွစ္ဆယ့္ရွစ္မွာ မပါပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က ပထမ တႀကိမ္ စစ္ေထြေထာင္မွာ က်ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အာဏာအလြဲသံုးစားမႈကို က်ေနာ္က စစ္ေထြတကၠသိုလ္ ဒုတိယႏွစ္ ဥပေဒေက်ာင္းသားအေနနဲ႔ ဆန္႔က်င္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စစ္ေထြေထာင္မွာ ေထာင္ ၇ ႏွစ္ က်ခံခဲ့ရပါတယ္။ တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ေနခဲ့ရတယ္။ အဲဒီမွာ ကိုမင္းကိုႏိုင္နဲ႔ သိကၽြမ္းလာၿပီးေတာ့ ၂၀၀၅ ခုမွာ အမ်ဳိးသားေထာက္လွမ္းေရးေတြရဲ႕ မေလ်ာ္မကန္ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔ကို လႊတ္ေပးလိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔က ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာမွ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္း သားမ်ားဆိုၿပီး ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ကိုမင္းကိုႏိုင္ကိုက ၁၀ (က) နဲ႔ ႏွစ္ေစ့လို႔ လႊတ္ေပးလိုက္တာပါ”

ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြဆိုတာ ဘယ္သူေတြကိုေျပာတာလဲ။

“ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ တိုင္းမႉး အဓိကပါ။ တိုင္းမႉးထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဥပေဒကို က်ေနာ္က ဆန္႔က်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီတုန္းက တိုင္းမႉးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦးပါ။ ဥပမာ ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒဏ္ေငြရိုက္တယ္၊ အဲဒါေတြကို ျဖတ္ပိုင္းမေပးဘူး။ အဲဒါမ်ဳိး ေငြအလြဲသံုးစားလုပ္တဲ့ကိစၥေတြပါ”

၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔ကို ဘာေၾကာင့္ဖြဲ႔ရလဲ။ စဖြဲ႔ခ်ိန္မွာ ပါဝင္ခဲ့ပံု။

“၈၈ ေနာက္ပိုင္း ေက်ာင္းသားေတြ အကုန္လံုး ပါလာႏိုင္ေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို အာမခံခ်က္ရွိဖို႔၊ အေၾကာက္တရားေတြ ပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ပါ။ ဥကၠ႒၊ အတြင္းေရးမႉးဆိုၿပီး မရွိပါဘူး။ အလ်ားလိုက္ ဖြဲ႔စည္းပံုေပါ့ အကိုရာ။ ကိုမင္းကိုႏိုင္ကိုေတာ့ ေခါင္းေဆာင္အေနနဲ႔ ထားၿပီးေတာ့ က်န္တာကေတာ့ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။ အစက ကိုမင္းကိုႏိုင္၊ ကိုကိုႀကီး၊ ကိုေဌးၾကြယ္၊ ကိုၿပံဳးခ်ဳိတို႔ သူတို႔ အဓိက ညွိႏိႈင္းၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္တို႔ အငယ္ေတြ ပါဝင္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္”

၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔နဲ႔အတူ လႈပ္ရွားေနတုန္း ဘယ္လို ဖမ္းခံရတာလဲ။

“အဲဒီဟာမွာ ပါလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ ဆိုၿပီး ဖြဲ႔စည္းပါတယ္။ အဲဒီမွာ တိုင္းရင္းသားကိစၥေတြကို ပိုၿပီးအာရံုစိုက္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္လာတယ္လို႔ ထင္တဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔မွာ က်ေနာ္ ပါဝင္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလာင္ဆာဆီေစ်းတက္ၿပီးေတာ့ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရးေတြ ဘာေတြနဲ႔ ဆႏၵျပတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔ ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႔ကို နအဖ က လိုက္ဖမ္းတဲ့အတြက္ ေရွာင္တဲ့လူကေရွာင္၊ ဖမ္းခံရသူကဖမ္းခံရ ျဖစ္လာပါတယ္”

တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ဆိုတာ ဘယ္သူေတြ ပါတာလဲခင္ဗ်။

“ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ၁၉၉၀ အႏိုင္ရ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြက nominate လုပ္ထားတဲ့ လူငယ္ေတြ၊ ေနာက္ တျခားတက္ၾကြလႈပ္ရွားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ UNA တို႔ UNLD တို႔မွာ ပါတဲ့ ပါတီေတြကို ေျပာတာပါ”

ကိုတင္ထူးေအာင္က ၂၀၀၇ မွာ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ပူးေပါင္ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔အေနနဲ႔ အဓိကပါဝင္ခဲ့တဲ့ သေဘာလား။

“၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ လူထုလႈပ္ရွားမႈကို စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေတြ၊ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ေတြ၊ သံဃာေတာ္ေတြ၊ အႏုပညာရွင္ေတြ ပူးေပါင္းၿပီး ဖြဲ႔လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္”

“က်ေနာ္က မူဝါဒနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးတာဝန္ခံ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုေက်ာ္စိုးက မူဝါဒနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး တာဝန္ခံပါ။ ကိုေက်ာ္ဝင္းေခ်နဲ႔ ေမာင္သန္းေရႊ က်ေတာ့ သီးသန္႔တာဝန္မရွိခဲ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကို ကူတာပါ။ အခု အစည္းအေဝးထိုင္ဖို႔က က်ေနာ္တို႔ မရေသးပါဘူး။ ကိုစိုင္းမင္းလြင္တို႔နဲ႔ ေတြ႔ၿပီးပါၿပီ။ ကိုေက်ာ္စိုးနဲ႔ ဒီေန႔ေတြ႔ဖို႔ ခ်ိန္းထားပါတယ္။ ကိုစိုင္းမင္းလြင္က သတင္းနဲ႔ျပန္ၾကားေရး တာဝန္ခံပါ။ သူက ဦးေရႊအုန္းတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပါလာတာပါ။ သူက ေရွာင္တိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ အဖမ္းမခံလိုက္ရပါဘူး”

၂၀၀၇ ခု ဆႏၵျပတာမွာ ပါခဲ့လို႔ ဖမ္းခံရတာက ဘယ္တုန္းကလဲ။

“ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔ည ည ၁၁ နာရီခြဲေလာက္မွာ က်ေနာ့္အိမ္ကို လာဖမ္းပါတယ္။ ပူးေပါင္းအဖြဲ႔လို႔ေတာ့ သူတို႔က ေျပာတာပဲ။ အက္စ္ဘီ၊ ရယက၊ စြမ္းအားရွင္ေတြေရာ အမ်ားႀကီး ပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္ရယ္၊ မစႏၵာမင္း၊ ကိုႀကီးသန္းရယ္၊ ကိုေဌးၾကြယ္၊ ကိုလွမ်ဳိးေနာင္။ တခ်ိန္ထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ အိမ္ေတြကို ဝိုင္းတဲ့သေဘာပါ။ က်ေနာ့္အိမ္က တံခါးႏွစ္ထပ္ရွိတဲ့အတြက္ ပထမ တထပ္ကို ဖြင့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္က မသကၤာတဲ့အတြက္ ေနာက္ေဖးေပါက္က ေရွာင္သြားတာပါ”

“၂၀၀၇ ခု ေအာက္တိုဘာလကုန္ေလာက္မွာ ေျမနီကုန္း ဒဂံုစင္တာေရွ႕မွာ ဖမ္းခံရတာပါ။ သူတို႔က က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ကို ဖမ္းထားၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ့္ကို ေခၚခိုင္းတဲ့ သေဘာပါ”

ဖမ္းခံရၿပီးေတာ့ ဘယ္ကို ေရာက္သြားလဲ။

“က်ေနာ့္ကို ရန္ကုန္ ေထာက္လွမ္ေရး-၂ မွာ တရက္ထားၿပီးေတာ့မွ အင္းစိန္ေထာင္ကို ပို႔ပါတယ္။ ပို႔ၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာပဲ စစ္ေၾကာေရး လုပ္ပါတယ္။ စစ္ေၾကာေရးလုပ္ၿပီး ရံုးမတင္ အမႈမဖြင့္ပဲ အင္းစိန္ ေထာင္မွာ တိုက္ပိတ္ၿပီးေတာ့ေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔ေတြကို တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ထားၿပီးမွ ရံုးထုတ္ အမိန္႔ခ်တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

“စစ္ေၾကာေရးမွာ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေတြရယ္၊ တိုင္းရင္းသားလူငယ္ထဲက ကိုေက်ာ္စိုးတို႔၊ ေနာက္ က်ေနာ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပါလာတဲ့သူ တခ်ဳိ႕နဲ႔အတူ အစစ္ခံခဲ့ရတာပါ။ ညဖက္ ေပးမအိပ္ဘဲနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ညွဥ္းဆဲမႈ လုပ္ၿပီးေတာ့ စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ ရိုက္ႏွက္တာေတာ့ မရွိပါဘူးခင္ဗ်”

စီရင္ခ်က္ခ်ေတာ့ တတြဲထဲ ဘယ္သူေတြပါလဲ။

“က်ေနာ္ရယ္ ကိုေက်ာ္စိုး ေခၚ ကိုကန္လန္ခုပ္ရယ္၊ ကိုကတ္ခန္ခြာ (ဇိုမီး)၊ ကိုေက်ာ္ဝင္းေခ် (ရခိုင္)၊ ေမာင္သန္းေရႊ (ရခိုင္) ငါးေယာက္ အမႈတြဲကို ေပါင္းၿပီးေတာ့ ခ်ခဲ့တာပါ။ ေမာင္သန္းေရႊကေတာ့ ခုထိ မလြတ္ေသးပါဘူး သာယာဝတီေထာင္မွာ။ အဲဒါက က်ေနာ့္ကို တိုင္းရင္းသားလူငယ္နဲ႔ စက္တင္ဘာလူထုလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆြဲလိုက္တဲ့အမႈတတြဲပါ။ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ တတြဲက ဆက္တိုက္ ရံုးတက္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ ကိုေက်ာ္စိုးက ဦးပူက်င့္ရွင္းထန္ရဲ႕ သားပါ”

“က်ေနာ့္နဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးကို ၃၃ ႏွစ္ပါ။ က်န္တဲ့သူေတြက ၈ ႏွစ္ေတြ၊ ၁၀ ႏွစ္ေတြပါ။ တခ်ဳိ႕ကလည္း အယူခံမဝင္ၾကပါဘူး။ က်ေနာ့္ကို အယူခံ ဝင္လိုက္ေသးပါတယ္။ အယူခံမွာ ၁၃ ႏွစ္ ေလ်ာ့သြားပါတယ္။ အႏွစ္ ၂၀ ပဲ က်န္တာေပါ့။ အယူခံႏိုင္တဲ့ကိစၥ ခႏၱီးေထာင္မွာပဲ သိရတာပါ။ ၂၀၀၉ ခု ဒီဇင္ဘာလေလာက္မွာ ခႏၱီးေထာင္ကို ပို႔လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္”

“ေမာင္သန္းေရႊကလြဲၿပီး က်န္သူေတြ လြတ္ပါၿပီ။ ေမာင္သန္းေရြက ၂ ႏွစ္ ေလာက္ပဲ က်န္ပါေတာ့မယ္ ေျပာပါတယ္”

ခႏၱီးေထာင္ထဲမွာ တိုင္းရင္းသားျဖစ္လို႔ ခြဲျခားဆက္ဆံတာ ခံရဖူးလား။

“မရွိပါဘူး။ ေထာင္ထဲမွာ တျခား ေဒသခံေတြေပၚမွာေတာ့ ဖိႏွိပ္တာ။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ညွဥ္းဆဲမႈေတြေတာ့ ျမင္ေတြ႔ရပါတယ္။ ေထာင္ပိုင္ ဦးေစာရစ္ခ်တ္ လက္ထက္ကပါ။ က်ေနာ္တို႔ကို ကူညီဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ တိုက္နားကို ကပ္လာတဲ့ လူေတြ၊ ေရထမ္းတဲ့လူေတြကို ေျခခ်င္းခတ္တာတို႔၊ ေဒါက္ခတ္တာတို႔၊ တိုက္ပိတ္တာ၊ ေလွ်ာ့ရက္ျဖတ္တာတို႔ လုပ္တာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အဆက္အသြယ္ မလုပ္ရဘူး ဆိုၿပီးေတာ့”

“က်ေနာ့္ကို ခႏၱီးေထာင္ ၂-တိုက္ထဲမွာ သီးသန္႔ထားတာပါ။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္ရယ္ MI က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ သန္းထြန္းရယ္၊ ဦးေဇာ္လ၊ ဝ’ က မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ တသက္က်ေနတဲ့ ဦးအိုက္စံရယ္။ တေယာက္တခန္းစီပါ”

ခႏၱီးေထာင္မွာ ရာသီဥတု အေျခအေနနဲ႔ က်န္းမာေရးအေျခအေန ေျပာျပပါ။

“ရာသီဥတု ေအးပါတယ္။ ရာသီဥတုၾကမ္းတမ္းၿပီး ငွက္ဖ်ားလည္း ေပါပါတယ္။ က်ေနာ္ဆိုရင္ စေရာက္တုန္းက တႏွစ္မွာ ရွစ္ႀကိမ္ေလာက္ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို သူတို႔ ICRC က ေပးထားတဲ့ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကုသေပးပါတယ္။ အဓိက ခႏၱီးေထာင္မွာ အခက္ခဲကေတာ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ မိလႅာစနစ္ မရွိပါဘူး။ စိတ္ခ်ရတဲ့ ေသာက္သံုးေရစနစ္လည္း မရွိပါဘူး။ အဲဒီႏွစ္ခုက လက္ရွိအခ်ိန္ထိ အခက္ခဲပါ။ ေနာက္ ေဆးဝါးမလံုေလာက္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရပါတယ္”

ေထာင္ဝင္စာ လာေတြ႔ခြင့္ရလား။ ေတြ႔ခြင့္ရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႔ရလား။ စာဖတ္ခြင့္။

“ေထာင္ဝင္စာ လာေတြ႔တာေတာ့ သူတို႔ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔ တခါေတြ႔ရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ပဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ေထာင္ဝင္စာ လိုက္မွတ္တယ္။ အက္စ္ဘီေတြက လာၾကည့္တယ္။ လာမၾကည့္ရင္လည္း အသံဖမ္းတဲ့ MP3 တို႔ MP4 တို႔ကို အနားမွာ လာခ်ထားတယ္။ အိမ္ကပို႔တဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ ခႏၱီးၿမိဳ႕ေပၚက မွာတဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြ ဖတ္ခြင့္ရပါတယ္”

အခု ေထာင္က ထြက္လာၿပီဆိုေတာ့ ဘာေတြ လုပ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားလဲ။

“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ၊ နည္းဗ်ဴဟာဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚမွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ၿပီး ဆက္လုပ္သြားမယ္လို႔ ခုခ်ိန္မွာ ဒီေလာက္ပဲ ေျပာႏိုင္ေသးပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ေရးအဖြဲ႔ကို ပိုၿပီးေတာ့ စနစ္က်ေအာင္၊ ပိုၿပီးေတာ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္ေအာင္ အဲဒါေတြပါ”

ရခိုင္ဆိုရင္ ဦးေအးသာေအာင္တို႔ ALD ရွိတယ္။ ေနာက္ RNDP ရွိတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ဘယ္လို ဆက္စပ္မလဲ။

“က်ေနာ္က ရခိုင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔က ပါတီေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲသြားမယ္ဆိုလည္း အကြဲကြဲအျပားျပား မျဖစ္ဘဲနဲ႔ ပါတီတခုထဲ စုစည္းၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္တဲ့ သေဘာပဲ က်ေနာ့္မွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြေတာ့ ရခိုင္ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းရမွာပဲ”

“UNDP ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ခ်င္းနဲ႔ ရခိုင္ဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈဟာ ေအာက္ဆံုးမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အလုပ္ကိုင္ရရွိဖို႔အတြက္ရယ္၊ ရခိုင္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမွင့္တင္ေပးဖို႔ capacity building လုပ္ဖို႔ ရည္မွန္းထားပါတယ္။ မီးရရွိေရးကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ထြက္တဲ့ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေတြ၊ သယံဇာတေတြကိုေတာ့ ရခိုင္ျပည္သူေတြ စီမံခန္႔ခြဲ ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္”

ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းရင္းသားေတြ အားလံုး အဓိက ဘာေတြ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ယူဆလဲ။

“ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လိုလားတာကေတာ့ ဘယ္လို အစိုးရမ်ဳိးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဘဝနဲ႔ အနာဂတ္ကံၾကမၼာကို က်ေနာ္တို႔ ရရွိထားတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္မႈမ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔ လိုခ်င္တာပါ။ ဒီလိုဟာမ်ဳိးသာလ်င္ မဟာလူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ အေျခမျပဳဘဲ ႏိုင္ငံေရး တရားမွ်မႈ ျဖစ္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့တေန႔မွာလည္း ရွမ္း၊ ကယား၊ ကရင္ စတဲ့တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ယမ္းေငြ႔ေတြ ဆိတ္သုဥ္းၿပီး အိုးစည္နဲ႔ ဖားစည္သံေတြ ေဝလာဖို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္”

အစိုးရကလည္း အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥေတြလုပ္ေနတယ္။ NLD နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ေတာ့မယ္ အဲဒီအေပၚမွာ ဘာေျပာခ်င္လဲ။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မဝင္ က်ေနာ္တို႔ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ ေပးစရာအေၾကာင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တိုင္းရင္းသား ျဖစ္တည္မႈ၊ ကိုယ့္ကံၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဗမာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားႀကီး သင္ယူရမွာျဖစ္သလို၊ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဘဝနဲ႔ အနာဂတ္ ကံၾကမၼာကို က်ေနာ္တို႔ ျပည္သူေတြ ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးၾကရမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္”

“ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေရွ႕လာမယ့္ ခရီးလမ္းတေလွ်ာက္မွာ လက္ရွိအစိုးရနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆီက ႏိုင္ငံေရးအရ ရိုးသားတည္ၾကည္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈကို စိတ္အားထက္သန္စြာ ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ ေျပာပါရေစခင္ဗ်။”

အခု လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္လဲ။

“က်ေနာ္တို႔ ျပန္လြတ္လာေအာင္ လႈပ္ရွားရုန္းကန္ေပးၾကတဲ့ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူတရပ္လံုး၊ ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အားေပးေထာက္ခံၾကတဲ့ မိတ္ေဆြႏိုင္ငံမ်ားအားလံုး၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔အေျပာင္းအလဲအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနသူအားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာလိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လြတ္တာမလြတ္တာထက္ တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးက ပိုၿပီးအခရာက်ပါတယ္”

“လက္ရွိအစိုးရကို က်ေနာ္ေျပာလိုတာက စစ္မွန္တဲ့အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို လိုလားတယ္ဆိုရင္ General Amnesty အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါရေစ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့တာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ ယံုၾကည္မႈ၊ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံတန္ဘိုး ေလးစားလိုက္နာမႈေတြကို ျပန္လည္ရ ယူဖို႔ က်ေနာ္တို႔ေတြ အားလံုး ဝိုင္းဝန္း ႀကိဳးပမ္းၾကရေအာင္လို႔ ေျပာပါရေစ”